Việt Nam được thiên nhiên ưu đãi cho hệ thống sông suối khá dầy với 2.372 sông có chiều dài trên 10 km và có tổng lượng nước hàng năm khoảng 830 tỷ m3. Tuy nhiên nguồn nước của Việt Nam đứng trước những thách thức lớn: 63% lượng nước đến lãnh thổ chúng ta là từ các quốc gia láng giềng, điều này có nghĩa là chúng ta phụ thuộc rất nhiều vào nguồn tài nguyên nước từ bên ngoài. Bên cạnh đó sự phát triển của kinh tế xã hội, sự gia tăng dân số, tốc độ đô thị hóa và thói quen sử dụng nước của mỗi cá nhân tác động lớn đến nguồn nước hiện nay. trong vài năm trở lại đây Việt Nam đã rơi vào nhóm quốc gia thiếu nước sạch trầm trọng. Cụ thể, lượng nước sử dụng bình quân đầu người thấp hơn chỉ tiêu trung bình 4.000m3/năm/người của Hội Tài Nguyên Nước Quốc Tế. Thậm chí, theo Bộ Tài Nguyên và Môi Trường, đến năm 2025, lượng nước bình quân đầu người Việt Nam chỉ còn hơn phân nửa con số này – một cảnh báo không dành cho riêng ai.
Trong những năm gần đây, các cơ quan ban ngành và các tổ chức quốc tế đã có nhiều chương trình hành động, nhiều hội thảo khoa học trao đổi về các vấn đề bảo tồn nguồn nước như bảo tồn hệ thống sông ngòi đầu nguồn, các công nghệ thủy lợi, tưới tiêu tiên tiến cho sản xuất nông nghiệp, công nghệ tiết kiệm nước cho ngành công nghiệp chế biến, , nhưng hầu như chưa mấy để ý đến các công nghệ tiết kiệm nước dân sinh ngoài các khẩu hiệu kêu gọi người dân sử dụng nước tiết kiệm. Nhưng vấn đề đặt ra là Tiết kiệm như thế nào? Tiết kiệm bằng cách nào ? Tiết kiệm đến bao nhiêu là đủ để không ảnh hưởng tới cuộc sống? Trong bài viết này, chúng tôi không đề cập đến cách thức tiết kiệm nước đã được nói đến nhiều như khóa vòi nước khi đánh răng, rửa rau bằng chậu,…mà chúng tôi xin giới thiệu một trong những cách thức kiểm soát lượng nước sử dụng tối đa mà vẫn đảm bảo đủ nhu cầu thông qua Sử dụng các sản phẩm, thiết bị vệ sinh tiết kiệm nước.
Hiện nay, trên thị trường đã có một số thiết bị vệ sinh không sử dụng nước hoặc sử dụng nước rất hiệu quả như: bồn tiểu nam của Steward không sử dụng nước, vòi sen với lưu lượng nước nhỏ 6,6 lít/phút,vẫn đảm bảo chức năng thư giãn, các loại bồn cầu sử dụng công nghệ xả Class Five,tiêu thụ 4,8 lít/phút trong khi đó loại bồn cầu được dùng phổ biến tại nước ta vẫn là 9 lít cho một lần xả, một số loại vòi rửa của các thương hiệu nổi tiếng đã tích hợp lưới lọc có tính năng tiết kiệm nước hoặc các loại phụ kiện lọc nước theo công nghệ điều chỉnh dòng tách rời, có thể lắp đặt dễ dàng vào các thiết bị sử dụng nước sẵn có.
Giả sử với một ngôi nhà có 4 phòng tắm được lắp bồn cầu 4,8 lít một lần xả, trung bình hàng năm gia đình đó sẽ tiết kiệm được hơn 62.000 lít nước. Ngoài ra, thay vì sử dụng các thiết bị như hiện nay nếu hộ gia đình đó sử dụng các thiết bị vệ sinh kiểu mới có thể tiết giảm từ 30 – 50% lượng nước sử dụng. Với một khách sạn 50 phòng, tỷ lệ khai thác phòng trung bình 80%, khi lắp đặt thêm phụ kiện tiết kiệm nước và điều chỉnh dòng cho vòi chậu và sen tắm của hãng NEOPERL thì một năm khách sạn này có thể tiết kiệm được hơn 100 triệu đồng (từ chi phí nước sạch giảm xuống, xử lý nước thải và đun nước nóng) so với trước kia.
Nhưng thực tế cho thấy, các sản phẩm, phụ kiện tiết kiệm nước và điều chỉnh dòng này ít được người tiêu dùng lưu tâm, chưa thực sự đi vào đời sống và rất khó có chỗ đứng trên thị trường. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng này như: Giá thành cao hơn các sản phẩm khác cùng loại; Hầu hết tâm lý người tiêu dùng vẫn cho là tiết kiệm nước là chưa thật sự cần thiết hoặc nhận thức sai lầm là tiết kiệm nước đồng nghĩa với việc giảm chất lượng sống của họ; thiếu sự tư vấn từ người bán hàng; Người mua thiếu hoặc không có thông tin về sản phẩm; một trong những lý do mà rất nhiều người đưa ra để từ chối các tính năng tiết kiệm nước là áp lực nước không phù hợp chất lượng nước thấp với nhiều cặn canxi nên nên việc sử dụng các sản phẩm tiết kiệm nước hoặc các lưới lọc có tính năng này sẽ gây ảnh hưởng đến chất lượng sử dụng và tuổi thọ thiết bị. Tuy nhiên, thực tế chứng minh quan điểm này không chính xác. rất nhiều nơi ở Mỹ, Canada, châu âu, hoặc một số nước châu Á khác, cũng có áp lực nước yếu hoặc không ổn định, nhưng các sản phẩm tiết kiệm nước được sử dụng phổ biến và không hề giảm chất lượng cuộc sống. Đặc biệt, với công nghệ điều chỉnh dòng thay vì hạn chế dòng như hầu hết các đầu lọc hiện nay, thì người sử dụng hoàn toàn có thêm yên tâm về sự ổn định của áp lực nước dù ở bất kỳ vị trí sử dụng nào. Thêm vào đó cặn can xi là rất phổ biến ở nhiều nước trên nhưng hoàn toàn không gây ảnh hưởng đến chất lượng dòng chảy cũng như tuổi thọ thiết bị vì các loại đầu lọc này được làm bằng chất liệu silicon rất dễ vệ sinh mà không hề bị hoen gỉ.
Cốt lõi của vấn đề chỉ là thói quen và định kiến của người sử dụng. Nên chăng người sử dụng nên thay đổi thói quen và định kiến của mình? Để làm được điều đó, cần rất nhiều các cơ quan ban ngành cùng với các công ty cấp nước cần thiết phải có cơ chế chính sách và tuyên truyền đủ mạnh để đa số người dân có ý thức tiết kiệm nước bên cạnh việc khuyến khích sử dụng thiết bị phụ kiện tiết kiệm nước để các sản phẩm thực sự này đi vào cuộc sống.
Nguyễn Khánh Vân