Cá heo nước ngọt thường xuất hiện vào mùa nước nổi (tháng 7-10 âm lịch) ở những nơi có dòng nước chảy mạnh. Cá heo mình dẹp, chỉ lớn bằng ba ngón tay người lớn, to nhất dài độ chừng một tấc, da láng, màu xanh nhạt không vảy. Đuôi, vây, kỳ cá heo có màu đỏ cam rất đẹp.
Khi vào mùa, người dân nơi đây thường dùng các phương tiện như: đặt dớn, đặt lợp, giăng lưới để đánh bắt. Thịt cá heo béo, thơm ngon và hấp dẫn đến cả phần da, được nhiều thực khách ưa chuộng nên đem lại giá trị kinh tế cao. Giá cá heo trung bình 300.000 đồng/ kg, có lúc gần 450.000 đồng/kg.
Cá heo là loại cá da trơn, xuất hiện nhiều ở sông Hậu và sông Tiền. Càng xuống các vùng hạ lưu như Cần Thơ, Sóc Trăng, Hậu Giang... loài cá này càng ít dần. Sở dĩ gọi là cá heo vì khi bắt lên khỏi mặt nước, cá kêu “éc éc” như tiếng heo (lợn) kêu.
Trước đây, cá heo cũng như cá linh, cá chốt,… là sản vật nước ngọt bình thường ở Đồng bằng sông Cửu Long. Nhưng thời gian gần đây, loài cá này trở thành “đặc sản” nổi tiếng. Do sự khai thác bừa bãi, nguồn cá trong thiên nhiên ít nên cung không đủ cầu. Chính vì vậy, hiện nay có rất nhiều hộ gia đình ở An Giang chuyển sang phong trào nuôi cá heo nước trong lòng bè.
Trước kia, cá heo là món ăn của các bếp nghèo, nhưng giờ đây, nhờ có bàn tay khéo léo, tỉ mẩn của các bà nội trợ mà đã cá heo trở thành món ăn tinh tế với đủ cung bậc mùi vị mặn, ngọt, cay, nồng. Trong thực đơn của các nhà hàng, các món ăn từ cá heo chiếm một vị thế quan trọng: cá heo nướng muối ớt, cá heo kho tiêu, cá heo kho sả ớt, cá heo nấu canh chua... Chỉ tên gọi cũng làm thực khách thèm thuồng muốn khám phá, nhưng món ăn được ưa chuộng nhất là món cá heo kho tộ, ăn với cơm cháy thì càng hấp dẫn.
Đây là một món ăn không quá cầu kỳ nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ và kinh nghiệm trong chế biến. Trước tiên phải lựa chọn những con cá còn tươi, cắt đầu, cắt đuôi, vây, làm sạch ruột, cho cá vào ướp với một ít giấm chua và dùng tay chà nhẹ cho cá hết nhớt và hết tanh. Sau đó, rửa với nước sạch và để ráo.
Cá được ướp một số gia vị như nước màu dừa, nước mắm, tiêu, ớt… vừa khẩu vị để có màu sắc và mùi thơm hấp dẫn. Sau cùng cho nồi cá lên bếp kho đến khi nước sền sệt, cá có mùi thơm, mềm và màu sắc đẹp là được. Muốn cho nước cá kho có độ sánh, ta nên thêm một muỗng nước cơm vào. Sau cùng cho tóp mỡ (hoặc dầu ăn), rắc một ít tiêu xay rồi múc ra đĩa là xong.
Cơm nóng bới ra chén, gắp một miếng cá heo cho vào miệng nhai từ từ để cảm nhận vị béo của da, ngọt, thơm của thịt cá thấm dần và lan tỏa mọi giác quan… Khi ăn, gắp đến miếng cuối cùng vẫn còn thấy ngon. Món cá heo kho tộ là món ăn vô cùng hấp dẫn, không hề pha trộn và màu mè kiểu cách. Đây là bữa ăn tuyệt vời mà bạn khó lòng quên.
Bên cạnh đó, cá heo nướng muối ớt cũng là món ăn giản dị nhưng lại quyến rũ nhờ sự phối hợp tinh tế giữa vị mằn mặn của cá và vị cay nồng của sả ớt. Thực khách có thể vắt thêm lát chanh, cặp thêm miếng dưa leo, khế và rau sống,… để món ăn chuẩn vị nhất.
Cá heo vùng nước ngọt chỉ có ở miền Tây mùa nước nổi vào khoảng 7-8 âm lịch, nên nếu muốn thưởng thức bạn hãy sắp xếp thời gian và lên đường ngay. Cho dù đã từng nếm qua vô vàn các món sơn hào hải vị, thì khi thưởng thức món ăn này cũng phải mê mẩn và nhớ mãi hương vị đặc trưng.
Nguồn: Dantri.com.vn